Sốt xuất huyết Dengue đã trở thành một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng không chỉ trong mùa mưa mà còn diễn ra quanh năm. Sự thay đổi khí hậu và quá trình đô thị hóa đã làm cho bệnh này trở nên khó kiểm soát hơn bao giờ hết, theo chia sẻ của Thạc sĩ, bác sĩ Lương Chấn Quang.
Bác sĩ Lương Chấn Quang, Trưởng khoa Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật tại Viện Pasteur TP HCM, cho biết virus gây sốt xuất huyết Dengue có bốn loại khác nhau, điều này đã làm thay đổi chu kỳ bùng phát dịch. Trước đây, miền Bắc thường ghi nhận dịch bệnh cứ 9-10 năm một lần, trong khi miền Trung và miền Nam có chu kỳ khoảng 4 năm, tùy thuộc vào chủng virus.
Tuy nhiên, hiện tại, chu kỳ này đã không còn ổn định. Cả bốn chủng virus tồn tại đồng thời và muỗi truyền bệnh cũng xuất hiện quanh năm, khiến cho công tác phòng chống sốt xuất huyết trở nên khó khăn hơn. Chúng ta không thể chỉ chú ý vào mùa mưa mà cần phải có sự cảnh giác suốt cả năm, như bác sĩ Lương Chấn Quang đã nhấn mạnh.
Nước đọng trong các vật chứa là môi trường lý tưởng cho muỗi vằn phát triển. Điều này càng trở nên nghiêm trọng hơn khi năm 2024, cả nước ghi nhận 141.000 ca mắc sốt xuất huyết, với số ca nặng gia tăng tại TP HCM, Đăk Lăk và các tỉnh miền Tây. Ngay cả Hà Nội và các tỉnh miền Bắc, vốn ít bị ảnh hưởng, cũng đã ghi nhận số ca mắc cao hơn trước.
Khí hậu biến đổi không theo quy luật đã làm cho dịch bệnh trở nên khó kiểm soát. Mùa mưa thất thường và nắng nóng kéo dài đã tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi sinh sản. Đặc biệt, tình trạng hạn hán và xâm nhập mặn tại ĐBSCL đã khiến người dân phải trữ nước, vô tình tạo ra môi trường lý tưởng cho muỗi vằn phát triển.
GS.TS Vũ Sinh Nam, chuyên gia tại Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, cho biết muỗi vằn thường sống trong nhà và đẻ trứng vào các vật dụng chứa nước, chỉ thích hút máu người. Điều này cho thấy môi trường sống của chúng ta chính là nơi lý tưởng cho sự sinh sản và phát triển của muỗi truyền bệnh.
Việc sốt xuất huyết lan rộng đã tạo ra áp lực lớn cho hệ thống y tế. Số ca nhập viện tăng đột biến trong mỗi đợt bùng phát dịch, đặc biệt là tại TP HCM, Đăk Lăk và các tỉnh miền Tây, khiến nhiều bệnh viện rơi vào tình trạng quá tải.
Tại TP HCM, các bệnh viện Nhi đồng 1, 2 và Nhi đồng thành phố đã liên tục ghi nhận trẻ em mắc sốt xuất huyết, nhiều trường hợp nhập viện trong tình trạng nặng, suy đa tạng và nguy kịch.
Các chuyên gia cảnh báo rằng bệnh có thể diễn tiến nhanh chóng, gây sốc, suy tạng và thậm chí tử vong nếu không được phát hiện kịp thời, đặc biệt là ở trẻ em, người lớn tuổi và những người có bệnh nền. Theo BS.CKI Trần Ngọc Lưu từ Bệnh viện Nhi Đồng 2, tỷ lệ bệnh nhân trở nặng có thể lên đến 20-30%.
Trong bối cảnh này, việc tiêm chủng vaccine trở thành một giải pháp quan trọng để giảm thiểu rủi ro. Tháng 5/2024, Bộ Y tế đã cấp phép lưu hành vaccine sốt xuất huyết Dengue tại Việt Nam, đánh dấu một bước tiến lớn trong công tác phòng dịch. Bác sĩ Derek Wallace, Chủ tịch vaccine Takeda toàn cầu, cho biết họ kỳ vọng vaccine sẽ giúp giảm thiểu gánh nặng bệnh do muỗi vằn gây ra.
Đồng thời, cần thực hiện đồng bộ các biện pháp phòng ngừa sốt xuất huyết, bao gồm kiểm soát vector, ngăn ngừa muỗi đốt và tiêm chủng.
GS.TS Vũ Sinh Nam nhấn mạnh rằng để giảm thiểu lây lan, mỗi cá nhân và cộng đồng cần chủ động dọn dẹp môi trường sống, loại bỏ các vật dụng chứa nước đọng – nơi muỗi vằn sinh sản. Các khu vực có nguy cơ cao như bể chứa nước, chậu cây cảnh, vỏ chai, lốp xe cũ cần được kiểm tra và làm sạch thường xuyên.
Việc duy trì các biện pháp phòng dịch vẫn còn nhiều thách thức. Dù đã được phun thuốc, một số khu vực vẫn tái phát dịch sau mỗi đợt mưa lớn, một phần do người dân chưa có thói quen thường xuyên kiểm tra và loại bỏ ổ lăng quăng quanh nơi sống.
Trong bối cảnh sốt xuất huyết diễn biến khó lường, Bộ Y tế kêu gọi sự chung tay của toàn xã hội: nâng cao ý thức và chủ động tham gia vào các biện pháp phòng chống dịch bệnh.
Đông Vệ
