Ngừng tim đột ngột là một tình trạng nghiêm trọng có thể xảy ra mà không có dấu hiệu cảnh báo trước. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân và cách phòng ngừa tình trạng này.
Nguyên nhân gây ngừng tim đột ngột
Ngừng tim đột ngột thường xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có những yếu tố liên quan đến sức khỏe tim mạch và lối sống. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:
Rối loạn nhịp tim
Rối loạn nhịp tim là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến ngừng tim. Khi hệ thống dẫn truyền điện trong tim bị rối loạn, nhịp tim có thể trở nên bất thường, gây ra các tình trạng như nhịp nhanh thất hoặc rung thất. Những tình trạng này có thể dẫn đến ngừng tim đột ngột nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Sẹo mô tim
Sẹo trên mô tim có thể là hậu quả của các cơn nhồi máu cơ tim trước đó. Những vùng mô tim bị tổn thương này có thể làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim, đặc biệt trong 6 tháng đầu sau cơn nhồi máu. Đây là giai đoạn mà bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
Bệnh cơ tim phì đại
Bệnh cơ tim phì đại, thường do huyết áp cao hoặc bệnh van tim, có thể làm dày cơ tim và tăng nguy cơ ngừng tim đột ngột. Những bệnh nhân mắc bệnh này cần được theo dõi và điều trị kịp thời để giảm thiểu nguy cơ.
Bất thường bẩm sinh về điện tim
Các hội chứng như Wolff-Parkinson-White và QT dài có thể gây ra ngừng tim đột ngột, đặc biệt ở trẻ em và thanh niên. Những bất thường này thường không được phát hiện cho đến khi xảy ra sự cố nghiêm trọng.
Tổn thương mạch máu
Các vấn đề liên quan đến mạch máu, đặc biệt là động mạch vành, có thể dẫn đến ngừng tim đột ngột. Khi cơ thể hoạt động mạnh, adrenaline được tiết ra có thể kích hoạt tình trạng này.
Chấn thương Commotio cordis
Chấn thương Commotio cordis xảy ra khi có một cú va đập mạnh vào lồng ngực đúng vào thời điểm nhạy cảm trong chu kỳ tim, dẫn đến ngừng tim ngay lập tức. Đây là một tình trạng rất nguy hiểm và cần được cấp cứu ngay lập tức.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ ngừng tim
Ngoài các nguyên nhân trực tiếp, còn có nhiều yếu tố gián tiếp có thể làm tăng nguy cơ ngừng tim đột ngột:
Căng thẳng kéo dài
Căng thẳng kéo dài có thể dẫn đến việc cơ thể sản xuất quá mức hormone cortisol và adrenaline, làm tăng huyết áp và nhịp tim. Điều này có thể tạo ra một môi trường thuận lợi cho các rối loạn nhịp tim phát triển.
Sử dụng chất kích thích
Việc tiêu thụ quá nhiều caffeine từ trà, cà phê hay nước tăng lực có thể làm tăng nhịp tim và gây ra loạn nhịp, đặc biệt ở những người có bệnh tim tiềm ẩn. Ngoài ra, việc uống rượu quá mức cũng có thể dẫn đến rung nhĩ hoặc suy tim.
Chế độ ăn uống và vận động không hợp lý
Chế độ ăn uống không lành mạnh và thiếu vận động có thể dẫn đến tăng huyết áp, béo phì và xơ vữa động mạch, tất cả đều là những yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch. Ngược lại, việc tập thể dục quá mức đột ngột cũng có thể kích thích rối loạn nhịp tim.
Mất cân bằng điện giải
Các khoáng chất như kali, magie, canxi và natri rất quan trọng cho hoạt động của tim. Nếu bị mất cân bằng do chế độ ăn uống không hợp lý hoặc bệnh lý, có thể dẫn đến rối loạn nhịp tim.
Sử dụng thuốc không đúng cách
Nhiều loại thuốc tim mạch có thể gây ra rối loạn nhịp tim nếu không được sử dụng đúng cách. Người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để tránh những rủi ro không đáng có.
Dấu hiệu và cách xử lý khi ngừng tim
Ngừng tim đột ngột có thể xảy ra mà không có triệu chứng báo trước, nhưng một số dấu hiệu có thể xuất hiện như đau thắt ngực, khó thở, chóng mặt hoặc mất ý thức. Khi nhận thấy những dấu hiệu này, cần gọi cấp cứu ngay lập tức.
Trong vòng 4 phút đầu sau khi ngừng tim, não bắt đầu bị tổn thương do thiếu oxy. Nếu không được cấp cứu kịp thời, tổn thương não có thể trở nên nghiêm trọng chỉ sau 6 phút. Sơ cứu bằng cách ép tim ngoài lồng ngực và sử dụng máy khử rung tim (nếu có) có thể giúp duy trì sự sống cho người bệnh.
Khi phát hiện người bất tỉnh và không thở, hãy đảm bảo nạn nhân ở nơi an toàn và kiểm tra tình trạng hô hấp. Nếu người bệnh ngưng thở, thực hiện hồi sức tim phổi bằng cách ép vùng giữa xương ức xuống ít nhất 5 cm với tốc độ 100-120 lần trong một phút. Tiếp tục cho đến khi có sự hỗ trợ từ nhân viên y tế.
Phòng ngừa ngừng tim đột ngột
Để giảm nguy cơ ngừng tim, mỗi người cần xây dựng lối sống lành mạnh. Duy trì chế độ ăn uống khoa học, giảm muối và chất béo bão hòa, tăng cường vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, và kiểm soát căng thẳng là những biện pháp quan trọng. Khám sức khỏe định kỳ cũng rất cần thiết, đặc biệt đối với những người có yếu tố nguy cơ.
Ngừng tim đột ngột là một tình trạng nghiêm trọng, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu chúng ta chú ý đến sức khỏe của bản thân và thực hiện các biện pháp phòng ngừa hợp lý.
