Nguyên nhân gây nôn trớ ở trẻ nhỏ

Nôn trớ là một hiện tượng thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh. Nguyên nhân chủ yếu đến từ sự chưa hoàn thiện của hệ tiêu hóa, việc bú quá no hoặc một số bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa. Hiện tượng này thường lành tính và có thể tự khỏi khi trẻ đạt đến một tuổi. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng bất thường như chậm tăng cân, chán ăn hay viêm phổi tái phát, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán chính xác.

Hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn thiện

Trẻ sơ sinh có hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, với cơ thắt tâm vị (nối giữa thực quản và dạ dày) còn yếu. Dạ dày của trẻ nằm ngang, điều này khiến cho sữa dễ dàng trào ngược lên thực quản, dẫn đến hiện tượng nôn trớ. Khi trẻ lớn lên, cơ vòng này sẽ dần hoàn thiện và dạ dày sẽ không còn nằm ngang, giúp ngăn chặn tình trạng trào ngược.

Trẻ bú quá nhanh hoặc không đúng tư thế

Khi trẻ bú quá nhiều trong một lần, dạ dày non yếu không thể chứa hết lượng sữa, dẫn đến việc sữa bị đẩy ngược ra ngoài. Tư thế bú không đúng cũng có thể khiến sữa chảy ngược lên thực quản, gây ra nôn trớ. Một số trẻ có thói quen nuốt hơi nhiều khi bú, làm đầy hơi trong dạ dày, từ đó dẫn đến hiện tượng trào ngược sữa.

Trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ sơ sinh thường xuyên nôn trớ. Khi trẻ bú, sữa xuống dạ dày nhưng cơ vòng thực quản dưới chưa đủ mạnh để giữ sữa lại, dẫn đến việc sữa bị đẩy ngược lên thực quản và miệng. Tình trạng này thường sẽ cải thiện khi trẻ lớn hơn, đặc biệt là sau 6 tháng tuổi khi hệ tiêu hóa dần hoàn thiện.

Dị ứng hoặc không dung nạp sữa bò

Có một số trẻ có thể bị dị ứng với protein trong sữa bò, dẫn đến phản ứng viêm trong đường tiêu hóa, gây ra các triệu chứng như đầy bụng, tiêu chảy và nôn trớ. Ngoài ra, không dung nạp lactose cũng là một nguyên nhân khiến trẻ khó tiêu hóa sữa, gây khó chịu và nôn. Nếu trẻ có dấu hiệu dị ứng, bác sĩ có thể khuyên phụ huynh nên đổi sang sữa thủy phân hoặc sữa công thức không chứa lactose. Đối với trẻ bú mẹ, mẹ cũng nên điều chỉnh chế độ ăn uống của mình để tránh thực phẩm có thể gây kích ứng cho trẻ.

Nhiễm trùng hoặc các bệnh lý tiêu hóa

Các bệnh lý tiêu hóa hoặc nhiễm trùng có thể khiến trẻ bị nôn trớ nghiêm trọng. Viêm dạ dày – ruột có thể gây ra tiêu chảy, sốt và nôn trớ kéo dài. Hẹp phì đại cơ môn vị bẩm sinh là một tình trạng hiếm gặp, trong đó cơ vòng môn vị dày lên bất thường, làm cản trở thức ăn xuống ruột non, khiến trẻ nôn trớ liên tục và có dấu hiệu mất nước. Ngoài ra, tắc ruột hoặc lồng ruột cũng có thể biểu hiện bằng đau quặn bụng, quấy khóc dữ dội và nôn trớ.

Tác động từ môi trường bên ngoài

Các yếu tố bên ngoài cũng có thể khiến trẻ dễ bị nôn trớ. Thay đổi thời tiết, như nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh, có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của trẻ, gây ra rối loạn tiêu hóa và nôn. Mùi hương mạnh từ khói thuốc lá, nước hoa hay mùi thức ăn nặng có thể kích thích hệ thần kinh của trẻ, dẫn đến buồn nôn. Ngoài ra, việc di chuyển mạnh sau khi ăn cũng có thể làm sữa trong dạ dày bị xáo trộn, khiến trẻ nôn trớ.

Để phòng ngừa hoặc hạn chế tình trạng nôn trớ ở trẻ sơ sinh, cha mẹ nên cho trẻ ăn từ từ, không để trẻ bú quá no hoặc cho bú khi trẻ quá đói. Giữ đầu trẻ cao khi bú và sau khi ăn khoảng 20-30 phút. Đảm bảo núm vú bình sữa có kích thước phù hợp để hạn chế trẻ nuốt hơi nhiều. Vỗ ợ hơi cho trẻ sau khi bú bằng cách bế trẻ lên vai và vỗ nhẹ lưng để giúp trẻ ợ hơi, giảm tình trạng đầy bụng và nôn trớ. Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với mùi hương mạnh và không lắc hoặc di chuyển trẻ đột ngột sau khi ăn.

Nếu trẻ có dấu hiệu nôn trớ liên tục, nôn kèm máu, vàng da, sốt cao, mất nước hoặc quấy khóc dữ dội, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được kiểm tra và điều trị kịp thời.