Trong bối cảnh tỷ lệ người hút thuốc lá ngày càng gia tăng, việc áp dụng các biện pháp hiệu quả để kiểm soát tiêu dùng thuốc lá trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Một trong những giải pháp được nhiều chuyên gia khuyến nghị là tăng thuế thuốc lá, nhằm giảm thiểu tác hại sức khỏe và bảo vệ cộng đồng.
Thực trạng giá thuốc lá tại Việt Nam
Hiện nay, tại Việt Nam, có hơn 40 thương hiệu thuốc lá nội địa có giá bán dưới 10.000 đồng/bao, thậm chí còn thấp hơn một hộp sữa tươi. Điều này khiến cho thuốc lá trở thành mặt hàng dễ tiếp cận, đặc biệt là đối với thanh thiếu niên và những người có thu nhập thấp. Theo các chuyên gia, giá thuốc lá rẻ chính là nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng tỷ lệ hút thuốc và các bệnh liên quan.
Hạn chế của chính sách thuế hiện tại
Chính sách thuế thuốc lá hiện hành tại Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế. Tỷ lệ thuế thuốc lá tính trên giá bán lẻ chỉ đạt 38,8%, thấp hơn nhiều so với mức trung bình của các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Điều này cho thấy mức thuế hiện tại chưa đủ để tạo ra sự ảnh hưởng đáng kể đến giá thuốc lá và tỷ lệ hút thuốc trong cộng đồng.
Hệ lụy từ việc tiêu thụ thuốc lá
Theo báo cáo của Viện Chiến lược và chính sách y tế, chi phí y tế hàng năm do các bệnh liên quan đến thuốc lá ước tính lên tới 108.000 tỷ đồng, tương đương khoảng 1,14% GDP. Điều này cho thấy gánh nặng kinh tế mà thuốc lá gây ra cho xã hội là rất lớn, và việc tăng thuế thuốc lá có thể là một giải pháp hiệu quả để giảm thiểu gánh nặng này.
Giải pháp tăng thuế thuốc lá
Các chuyên gia cho rằng, việc tăng thuế thuốc lá không chỉ giúp giảm tiêu dùng mà còn góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Theo khuyến nghị, cần bổ sung mức thuế tuyệt đối với sản phẩm thuốc lá, với mục tiêu đạt ít nhất 5.000 đồng/bao vào năm 2026 và 15.000 đồng/bao vào năm 2030. Điều này sẽ giúp tăng tỷ lệ thuế trên giá bán lẻ thuốc lá lên mức 65,3% vào năm 2030, gần đạt mức khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới.
Những lợi ích từ việc tăng thuế thuốc lá
Việc tăng thuế thuốc lá không chỉ giúp giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá mà còn bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là thanh thiếu niên. Nghiên cứu cho thấy, tăng giá thuốc lá 10% có thể giảm tiêu dùng đến 5% ở các nước đang phát triển. Điều này cho thấy rằng, việc điều chỉnh giá thuốc lá thông qua thuế là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để kiểm soát tiêu dùng thuốc lá.
Với những lợi ích rõ ràng từ việc tăng thuế thuốc lá, đây chính là thời điểm thích hợp để các nhà hoạch định chính sách xem xét và thực hiện các biện pháp cần thiết nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm thiểu tác hại từ thuốc lá.
