Kiến ba khoang, một loài kiến có vẻ ngoài nhỏ bé nhưng lại ẩn chứa trong cơ thể một loại độc tố cực kỳ nguy hiểm mang tên Pederin. Độc tố này mạnh gấp 12-15 lần so với nọc của rắn hổ, chỉ cần tiếp xúc một lượng nhỏ cũng đủ khiến da bị tổn thương nghiêm trọng. Điều này đã khiến nhiều người phải nhập viện vì những hậu quả đáng tiếc từ việc tự ý sử dụng kiến ba khoang để chữa bệnh.
Gần đây, Bệnh viện Da liễu Trung ương đã tiếp nhận một trường hợp đặc biệt nghiêm trọng: một nam thanh niên 25 tuổi bị tổn thương da toàn thân sau khi tự chế một loại thuốc từ 40 con kiến ba khoang để điều trị ngứa. Đây là một ví dụ điển hình cho việc thiếu hiểu biết về tác hại của loài kiến này.
Vào ngày 30/3, bác sĩ Quách Thị Hà Giang, Trưởng Khoa Điều trị bệnh da nam giới tại Bệnh viện Da liễu Trung ương, cho biết viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang là một bệnh lý thường gặp, đặc biệt vào mùa mưa. Tuy nhiên, gần đây, số ca mắc bệnh này đã gia tăng đáng kể, với hàng chục trường hợp được khám mỗi ngày.
Kiến ba khoang có hình dáng thon dài, tương tự như hạt thóc, với chiều dài khoảng 1 cm và hai màu sắc đặc trưng là đỏ và đen. Loài kiến này không gây độc bằng cách đốt, mà thông qua dịch tiết ra từ cơ thể, khi dính vào da sẽ gây ra tình trạng viêm da tiếp xúc.
Bác sĩ Giang cho biết, bệnh nhân thường cảm thấy bỏng rát, da đỏ và trong một số trường hợp có thể dẫn đến loét và bội nhiễm. Mặc dù độc tố Pederin mạnh gấp nhiều lần nọc rắn hổ, nhưng do lượng tiếp xúc thường nhỏ và chỉ ở bề mặt da, nên không đủ để gây tử vong. Tuy nhiên, Pederin có khả năng thẩm thấu nhanh, khiến tổn thương lan rộng rất nhanh chóng.
Viêm da do tiếp xúc với kiến ba khoang thường xuất hiện ở những vùng da hở như cổ, mặt, lưng, tay và chân. Tùy thuộc vào mức độ tiếp xúc với độc tố, triệu chứng có thể từ nhẹ đến nặng. Ban đầu, người bệnh có thể cảm thấy ngứa rát, sau đó vùng da sẽ đỏ và nổi mụn nước. Trong vòng 1-3 ngày, tình trạng có thể trở nên nghiêm trọng hơn với phỏng nước và cảm giác đau rát gia tăng. Một số bệnh nhân còn có thể kèm theo triệu chứng sốt và nổi hạch.
Đặc biệt, nếu tay bị dính độc tố khi đập kiến và sau đó chạm vào mắt, có thể gây bỏng mắt nghiêm trọng. Tổn thương gần mắt có thể dẫn đến sưng húp cả hai mắt, trong khi tổn thương ở bẹn có thể gây nổi hạch sưng đau, làm khó khăn trong việc di chuyển. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng viêm da có thể tiến triển thành loét, với các vết loét có hình dạng khác nhau tùy thuộc vào cách thức tiếp xúc với kiến.
Nhiều người vẫn chủ quan khi tự chế thuốc từ kiến ba khoang, dẫn đến tình trạng tổn thương lan rộng và nhiễm khuẩn huyết. Do đó, bác sĩ khuyến cáo mọi người không nên tự ý sử dụng kiến ba khoang để chữa bệnh. Khi tiếp xúc với loài kiến này, nên sử dụng găng tay hoặc giấy mềm để tránh tiếp xúc trực tiếp. Nếu lỡ tay đập hoặc chà xát kiến ba khoang lên da, cần nhanh chóng rửa sạch vùng tiếp xúc bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý. Tránh đưa tay đã tiếp xúc với kiến chạm vào các vùng da khác. Khi có dấu hiệu ngứa rát, nên rửa ngay vùng da đó bằng nước muối loãng hoặc xà phòng, và nếu tình trạng nặng hơn, hãy đến gặp bác sĩ da liễu để được điều trị kịp thời.
Lê Nga
