Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những bệnh ung thư phổ biến nhất ở nam giới, thường tiến triển âm thầm, nguy hiểm khi phát hiện muộn hoặc đã di căn.
Ngày 19/4, văn phòng của Joe Biden xác nhận, cựu Tổng thống 82 tuổi được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tiền liệt sau khi xuất hiện các triệu chứng tiết niệu kéo dài. Các bác sĩ phát hiện một khối u nhỏ trong tuyến, xác định đây là dạng ung thư tuyến tiền liệt ác tính, có điểm Gleason là 9 và đã di căn đến xương, biểu hiện của một thể bệnh tiến triển và khó điều trị.
Tuy vậy, thông báo cũng nhấn mạnh căn bệnh của ông Biden "nhạy cảm với hormone", mở ra cơ hội kiểm soát bằng liệu pháp nội tiết. Gia đình ông đang cân nhắc các phương án điều trị cùng đội ngũ y tế.
Ung thư tuyến tiền liệt là gì?
Ung thư tuyến tiền liệt là bệnh lý xảy ra khi các tế bào trong tuyến tiền liệt bắt đầu phát triển bất thường và không kiểm soát. Đây là một tuyến nhỏ nằm bên dưới bàng quang, có chức năng sản xuất chất lỏng giúp tạo nên tinh dịch trong hệ sinh sản nam giới. Ở giai đoạn đầu, các tế bào ung thư thường chỉ khu trú trong tuyến và tiến triển chậm. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể trở nên ác tính, lan sang các cơ quan khác như xương, gan hoặc phổi.
Đây là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới lớn tuổi. Theo William Dahut, Giám đốc khoa học của Hiệp hội Ung thư Mỹ, ung thư tuyến tiền liệt thường âm thầm và kéo dài nhiều năm mà không gây ra triệu chứng rõ rệt. Nhưng trong một số trường hợp, bệnh có thể diễn tiến nhanh và rất khó kiểm soát.
"Một khi ung thư đã di căn đến xương, chúng ta không còn coi đây là bệnh có thể chữa khỏi nữa, mặc dù vẫn có những liệu pháp rất hiệu quả để kiểm soát", Dahut nhận định.
Điểm Gleason là gì?
Bản chẩn đoán của ông Biden cho biết điểm Gleason là 9, một trong những mức cao nhất trên thang điểm từ 6 đến 10 dùng để đánh giá độ ác tính của tế bào ung thư tuyến tiền liệt. Điểm Gleason phản ánh mức độ khác biệt giữa tế bào ung thư và tế bào tuyến tiền liệt bình thường khi quan sát dưới kính hiển vi. Càng khác biệt, điểm càng cao, ung thư càng được xếp vào nhóm hung hãn.
Otis Brawley, bác sĩ ung thư tại Đại học Johns Hopkins, cho biết điểm Gleason cao không nhất thiết đồng nghĩa với việc ung thư đã di căn, nhưng nguy cơ di căn sẽ tăng dần theo từng bậc.
"Nếu có điểm Gleason là 6, gần như chắc chắn không di căn, nhưng nếu là 7, 8, 9 hoặc 10 thì khả năng di căn cao hơn nhiều", ông nói
Cựu Tổng thống Joe Biden phát biểu tại sự kiện ở Charleston, Nam Carolina ngày 19/1. Ảnh: AFP
Mức độ phổ biến của bệnh
Theo Viện Ung thư Quốc gia Mỹ, năm 2020 có hơn 1,4 triệu ca mắc ung thư tuyến tiền liệt trên toàn cầu và hơn 375.000 người tử vong vì căn bệnh này. Đây là loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới tại hơn 100 quốc gia và là nguyên nhân tử vong hàng đầu do ung thư ở gần 50 nước. Riêng tại Mỹ, CDC ghi nhận hơn 236.000 ca mới năm 2021, con số này có thể lên tới hơn 300.000 vào năm 2025.
Dù tỷ lệ mắc ngày càng tăng, tỷ lệ sống cũng được cải thiện nhờ tiến bộ trong sàng lọc và điều trị. Hiện có hơn 3,3 triệu đàn ông Mỹ được chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt nhưng vẫn sống khỏe mạnh. Tuy nhiên, khả năng sống còn phụ thuộc lớn vào thời điểm phát hiện bệnh. Nếu được chẩn đoán ở giai đoạn sớm, cơ hội sống sau 5 năm có thể lên tới 98%. Nhưng nếu đã di căn, con số này chỉ còn 30-40%.
Triệu chứng, chẩn đoán và điều trị
Một trong những lý do khiến ung thư tuyến tiền liệt dễ bị bỏ sót là ở giai đoạn đầu, người bệnh thường không cảm thấy điều bất thường. Ông Biden chỉ kiểm tra khi xuất hiện các rối loạn tiết niệu, một trong những triệu chứng điển hình của bệnh khi đã tiến triển.
Các dấu hiệu khác có thể bao gồm máu trong nước tiểu hoặc tinh dịch, đau vùng lưng hoặc xương chậu, rối loạn cương dương và mệt mỏi kéo dài. Khi tế bào ung thư lan đến xương, bệnh nhân có thể bị đau nhức kéo dài và yếu cơ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống.
Brawley cho biết Biden có thể đã chụp cắt lớp phát xạ Positron (PET), giúp thấy được sự lây lan của ung thư, phát hiện sớm các dấu hiệu di căn mà phương pháp truyền thống dễ bỏ sót.
"Điều này không hiếm. Chúng ta thực sự cần một xét nghiệm sàng lọc hiệu quả hơn", ông nói.
Phác đồ điều trị được xây dựng dựa trên mức độ nặng nhẹ của bệnh. Với các ca di căn như ông Biden, mục tiêu điều trị chuyển từ chữa khỏi sang kiểm soát bệnh. Liệu pháp hormone là phương pháp điều trị chính trong nhiều trường hợp ung thư tuyến tiền liệt di căn. Phương pháp này hoạt động bằng cách ức chế sản xuất testosterone, loại hormone đóng vai trò thúc đẩy sự phát triển của tế bào ung thư.
Dahut cho biết phương pháp này có thể làm co mô tuyến tiền liệt và cả khối u, kéo dài thời gian sống đáng kể cho người bệnh.
"Ông ấy hoàn toàn có thể sống nhiều năm với căn bệnh này. Có người sống dưới một năm, nhưng cũng có người sống thêm 15 đến 20 năm nữa", Dahut nói.
Thục Linh (Theo Washington Post, Guardian)
