Trong những năm gần đây, ngành dược phẩm đã phải đối mặt với nhiều vụ bê bối nghiêm trọng liên quan đến thuốc giảm đau, từ việc làm giả sản phẩm đến tiếp thị sai lệch và gian lận trong nghiên cứu. Những sự việc này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng mà còn làm giảm lòng tin của người dân vào hệ thống y tế.
Thuốc giảm đau, đặc biệt là các loại opioid và NSAID, đã được coi là một trong những phát minh y học quan trọng, giúp hàng triệu người kiểm soát cơn đau và nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, những bê bối xung quanh việc phát triển và tiếp thị thuốc đã phơi bày những khía cạnh tối tăm của ngành dược phẩm.
Purdue Pharma và cuộc khủng hoảng opioid tại Mỹ
Purdue Pharma, một công ty dược phẩm nổi tiếng, đã giới thiệu OxyContin vào năm 1996, một loại thuốc giảm đau opioid được quảng bá là ít gây nghiện. Tuy nhiên, công ty này đã bị chỉ trích vì đã tiếp thị sản phẩm với thông tin sai lệch, làm giảm nhẹ nguy cơ gây nghiện và khuyến khích bác sĩ kê đơn quá mức. Hệ quả là một cuộc khủng hoảng opioid nghiêm trọng tại Mỹ, dẫn đến hàng trăm ngàn ca tử vong do sử dụng thuốc quá liều.
OxyContin đã khiến hàng triệu người rơi vào tình trạng lệ thuộc, gây ra nhiều vấn đề xã hội như mất khả năng lao động và gia tăng tội phạm liên quan đến ma túy. Năm 2007, Purdue đã thừa nhận tội danh và phải nộp phạt hàng triệu USD, nhưng những hậu quả của cuộc khủng hoảng này vẫn tiếp tục kéo dài.
Đến năm 2025, Purdue Pharma đã đồng ý dàn xếp khoản tiền lớn để giải quyết hàng nghìn vụ kiện liên quan đến vai trò của họ trong cuộc khủng hoảng này.
Các công ty dược phẩm và nguyên liệu gây nghiện
Không chỉ có Purdue, mà nhiều công ty khác cũng bị cáo buộc tiếp tay cho cuộc khủng hoảng opioid. Một trong số đó là một tập đoàn dược phẩm lớn, đã sản xuất và tiếp thị các nguyên liệu để điều chế thuốc opioid mà không cung cấp thông tin đầy đủ về nguy cơ gây nghiện. Hệ quả là hàng triệu người đã phải chịu đựng những tác động tiêu cực đến sức khỏe, bao gồm phụ thuộc thuốc và nguy cơ tử vong cao.
Vào năm 2019, một tòa án đã yêu cầu công ty này phải bồi thường một khoản tiền lớn vì vai trò của họ trong cuộc khủng hoảng opioid, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc truy cứu trách nhiệm của các công ty dược phẩm.
Chiến lược tiếp thị sai lệch của các công ty dược phẩm
Không chỉ có opioid, các loại thuốc giảm đau không chứa opioid cũng gặp phải nhiều bê bối. Một sản phẩm nổi bật là một miếng dán giảm đau, ban đầu được phê duyệt để điều trị một loại đau cụ thể, nhưng đã bị cáo buộc tiếp thị cho nhiều chỉ định chưa được chấp thuận. Việc sử dụng không đúng chỉ định có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, gây nguy hiểm cho sức khỏe người dùng.
Những chiến dịch tiếp thị sai lệch này không chỉ làm tổn thất ngân sách công mà còn đặt người bệnh vào rủi ro không cần thiết. Một công ty đã phải trả một khoản tiền lớn để giải quyết các cáo buộc về tiếp thị sai lệch, cho thấy sự cần thiết phải kiểm soát chặt chẽ hơn trong ngành dược phẩm.
Bê bối gian lận trong nghiên cứu lâm sàng
Trong lĩnh vực nghiên cứu, một bác sĩ nổi tiếng đã bị phát hiện làm giả dữ liệu trong nhiều nghiên cứu liên quan đến thuốc giảm đau. Những nghiên cứu này đã được công bố trên các tạp chí y khoa uy tín, nhưng sự thật là chúng đã bị thao túng để chứng minh tính hiệu quả của thuốc. Vụ bê bối này đã đặt ra nhiều câu hỏi về quy trình duyệt đăng bài và tính minh bạch trong nghiên cứu lâm sàng.
Cuối cùng, bác sĩ này đã nhận tội và phải chịu hình phạt nghiêm khắc, nhưng vụ việc đã làm dấy lên lo ngại về độ tin cậy của các nghiên cứu y khoa.
Tình hình tại Việt Nam
Gần đây, tại Việt Nam, một đường dây sản xuất và buôn bán thuốc giả đã bị triệt phá. Các sản phẩm giả mạo này chủ yếu được quảng cáo là thuốc đông y nhưng thực chất chứa hàm lượng lớn thuốc giảm đau không có công dụng chữa bệnh. Điều này không chỉ gây nguy hiểm cho sức khỏe người tiêu dùng mà còn làm giảm niềm tin vào các sản phẩm y tế.
Các bác sĩ cảnh báo rằng việc sử dụng thuốc giả có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là ở người cao tuổi. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải nâng cao nhận thức và kiểm soát chất lượng thuốc trên thị trường.
