Thói quen thưởng thức các món ăn sống như cá, rau sống không chỉ mang lại cảm giác mới lạ mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe. Một trong những mối nguy hiểm lớn nhất chính là nhiễm sán lá gan, một loại ký sinh trùng có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến gan và hệ tiêu hóa của con người.
Sán lá gan và tác hại của nó
Sán lá gan là một loại ký sinh trùng gây bệnh chủ yếu ở gan và đường tiêu hóa, bao gồm các loài như Clonorchis sinensis, Opisthorchis viverrini và Fasciola hepatica. Khi xâm nhập vào cơ thể, chúng có khả năng di chuyển lên đường mật và gan, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến viêm gan, tắc nghẽn ống mật, xơ gan, và thậm chí là ung thư đường mật.
Nguyên nhân gây nhiễm sán lá gan
Theo bác sĩ Ngô Trần Quang Minh, Giám đốc chuyên môn tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Quận 8, thói quen tiêu thụ thực phẩm sống như thịt tái, gỏi cá, hoặc các loại rau thủy sinh như rau muống, cải xoong có thể là nguyên nhân chính dẫn đến nhiễm sán lá gan. Những thực phẩm này nếu không được chế biến kỹ lưỡng sẽ tạo điều kiện cho ấu trùng sán xâm nhập vào cơ thể.
Quá trình lây nhiễm sán lá gan
Trứng sán thường xuất phát từ phân của người hoặc động vật nhiễm bệnh, sau đó xâm nhập vào nguồn nước. Tại đây, trứng nở thành ấu trùng và ký sinh trong ốc nước ngọt, tiếp tục phát triển thành ấu trùng đuôi. Khi ấu trùng này bám vào cá nước ngọt, chúng sẽ xâm nhập vào cơ thịt cá và hình thành nang trùng. Khi con người tiêu thụ cá sống hoặc chưa chín, ấu trùng sẽ vào ruột, di chuyển lên gan và trưởng thành thành sán lá gan.
Triệu chứng và chẩn đoán bệnh
Nhiều người thường nhầm lẫn triệu chứng ban đầu của bệnh sán lá gan với các vấn đề tiêu hóa thông thường, dẫn đến việc chẩn đoán và điều trị muộn. Các triệu chứng phổ biến bao gồm đau bụng âm ỉ, đầy hơi, khó tiêu, tiêu chảy, buồn nôn, mệt mỏi, vàng da, ngứa và sốt nhẹ kéo dài. Trong giai đoạn nặng, bệnh nhân có thể gặp phải tình trạng sụt cân không rõ nguyên nhân, gan to, và có nguy cơ cao dẫn đến áp xe gan hoặc xơ gan.
Nhóm đối tượng có nguy cơ cao
Những người có thói quen ăn các món tái sống, trẻ em và người cao tuổi là những đối tượng có nguy cơ cao bị nhiễm sán lá gan. Hệ miễn dịch yếu khiến họ dễ bị tổn thương hơn trước sự xâm nhập của ký sinh trùng.
Phương pháp điều trị và phòng ngừa
Để xác định xem có bị nhiễm sán hay không, người nghi ngờ cần đến cơ sở y tế để thực hiện xét nghiệm máu hoặc siêu âm gan. Bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc tẩy giun sán để loại bỏ ký sinh trùng. Trong trường hợp nặng, phẫu thuật có thể là cần thiết nếu có ổ áp xe gan lớn.
Các biện pháp phòng ngừa hiệu quả
Bác sĩ Quang Minh khuyến cáo mọi người nên ăn chín, uống sôi và hạn chế tiêu thụ cá, tôm sống. Việc rửa sạch rau thủy sinh dưới vòi nước và nấu chín hoàn toàn cũng rất quan trọng để loại bỏ ấu trùng. Ngoài ra, việc rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh cũng là một thói quen tốt để phòng ngừa nhiễm ký sinh trùng. Khám sức khỏe định kỳ và tẩy giun sán mỗi 4-6 tháng cũng là biện pháp cần thiết để bảo vệ sức khỏe.
