Hà Nội – Việc bắt đầu điều trị trầm cảm bằng thuốc có thể mang lại nhiều cảm xúc khác nhau, từ hy vọng đến lo lắng. Nam, 34 tuổi, sống tại quận Hoàng Mai, đã trải qua một trải nghiệm đáng sợ sau khi uống liều thuốc đầu tiên. Anh cảm thấy như cái chết đang đến gần, với những triệu chứng như khó thở và tim đập mạnh. Những câu hỏi như “Liệu mình có sắp chết không?” hay “Liệu thuốc có đang hại mình không?” đã khiến anh rơi vào trạng thái hoảng loạn.
Nam đã không thể rời khỏi giường suốt 20 giờ, đầu óc anh tràn ngập những suy nghĩ tiêu cực. Anh nhớ lại rằng bác sĩ chỉ nói đơn giản là “uống hết đơn rồi tái khám” mà không giải thích rõ ràng về các tác dụng phụ có thể xảy ra. Cuối cùng, anh quyết định ngừng thuốc, nhưng sau hai tháng, tình trạng bệnh của anh trở nên nghiêm trọng hơn, buộc anh phải quay lại bệnh viện trong tình trạng kiệt quệ.
Câu chuyện của Hoài, một bệnh nhân 29 tuổi đến từ Vĩnh Phúc, cũng không kém phần bi thảm. Cô đã trải qua cảm giác “kinh hoàng nhất cuộc đời” chỉ sau một viên thuốc chống trầm cảm. Một giờ sau khi uống thuốc, cơ thể cô run rẩy, cảm giác ngột ngạt khiến cô không thể thở nổi. Mồ hôi đổ như mưa nhưng lại lạnh cóng, và khi cổ họng như bị bóp nghẹt, cô không thể gọi người thân. Rất may, mẹ cô đã kịp thời phát hiện và đưa cô đến bệnh viện.
Bác sĩ Trần Thị Hồng Thu, Phó Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương, cho biết nhiều bệnh nhân gặp phải hội chứng serotonin trong tuần đầu tiên sử dụng thuốc. Tình trạng này xảy ra khi mức serotonin trong não tăng đột ngột, dẫn đến các triệu chứng như run, khó thở, ảo giác, co giật, thậm chí hôn mê. Tâm lý hoảng loạn khiến nhiều người tự ý ngừng thuốc, dẫn đến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn và việc điều trị sau đó trở nên phức tạp.
Chức năng của thuốc chống trầm cảm là cân bằng serotonin và norepinephrine trong não, giúp giảm các triệu chứng như mệt mỏi, bồn chồn, rối loạn giấc ngủ và ngăn ngừa ý định tự tử. Tuy nhiên, các loại thuốc này cần thời gian để phát huy tác dụng, đòi hỏi sự kiên nhẫn và tuân thủ điều trị từ phía bệnh nhân.
Thực tế cho thấy, việc sử dụng thuốc chống trầm cảm đối với những người nhạy cảm và lo âu là một thử thách lớn. Nhiều bệnh nhân không được chuẩn bị tâm lý cho các triệu chứng ban đầu, dẫn đến việc họ ngừng thuốc khi gặp phải tác dụng phụ. Một nghiên cứu cho thấy khoảng 30-35% người bệnh ngừng thuốc chỉ trong hai tuần đầu vì lo ngại về tác dụng phụ, điều này làm cho tình trạng bệnh dễ tái phát và khó kiểm soát hơn.
Thống kê từ các nghiên cứu cho thấy 60-70% bệnh nhân trầm cảm có sự cải thiện rõ rệt sau 6-8 tuần điều trị kết hợp giữa thuốc và liệu pháp tâm lý. Tuy nhiên, thuốc chống trầm cảm không mang lại hiệu quả ngay lập tức; người dùng cần ít nhất hai tuần để cảm nhận tác dụng thực sự. Đặc biệt, việc bắt đầu từ liều thấp và theo dõi sát sao trong những ngày đầu là rất quan trọng để giảm thiểu tác dụng phụ.
Serotonin có vai trò quan trọng trong việc điều hòa tâm trạng, giấc ngủ và cơn đau, nhưng khi dư thừa, nó có thể gây ra các triệu chứng phản tác dụng như cứng cơ, sốt, co giật và khó thở. Tự ý ngừng thuốc không chỉ làm trầm trọng thêm hội chứng serotonin mà còn dẫn đến các triệu chứng cai thuốc như lo âu cực độ, đau đầu, mất ngủ, buồn nôn, hoặc ác mộng.
Để đối phó với trầm cảm, một kế hoạch điều trị toàn diện là cần thiết, bao gồm sự kết hợp giữa thuốc, trị liệu tâm lý và thay đổi lối sống. Các liệu pháp như trị liệu hành vi nhận thức (CBT), thiền định, thư giãn và nhóm hỗ trợ đã được chứng minh là hiệu quả trong việc giảm lo âu, giúp người bệnh thích nghi tốt hơn với thuốc và giảm thiểu tác dụng phụ.
Chế độ ăn uống lành mạnh, vận động thường xuyên và giảm căng thẳng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị trầm cảm. Theo bác sĩ Thu, người bệnh cần làm việc với các chuyên gia để xác định loại thuốc và liều lượng phù hợp, cũng như nắm rõ ưu, nhược điểm để tránh tình trạng “bỏ cuộc giữa chừng”. Khi xuất hiện triệu chứng bất thường, bệnh nhân nên báo ngay cho bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời.
Cuối cùng, bác sĩ Thu nhấn mạnh rằng các bác sĩ cũng cần tư vấn và hướng dẫn rõ ràng về các tác dụng phụ của thuốc cũng như cách xử lý trong từng tình huống cụ thể. Điều này sẽ giúp bệnh nhân cảm thấy an tâm hơn trong quá trình điều trị.
Trầm cảm là một bệnh tâm thần phổ biến, với những triệu chứng như cảm giác buồn bã, tuyệt vọng, mất hứng thú với các hoạt động yêu thích, và cô lập khỏi các mối quan hệ. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 850.000 người chết vì căn bệnh này. Tại Việt Nam, ước tính có gần 6 triệu người mắc bệnh trầm cảm và rối loạn lo âu, cho thấy sự cần thiết phải nâng cao nhận thức và hỗ trợ cho những người đang phải đối mặt với căn bệnh này.
